Methodiek Keuzegids Universiteiten 2021
In de Keuzegids Universiteiten 2021 vind je heel veel informatie over universitaire opleidingen. Waar komt al die informatie vandaan? Hoe komen de oordelen tot stand? En hoe bepalen we welke opleidingen beschreven worden? Op deze pagina leggen we het je uit. Eerst globaal, en voor de echte die-hards ook tot in de kleinste details.
Waar komt de informatie uit de Keuzegids vandaan?
Wij werken met informatie uit betrouwbare bronnen, zoals de studentenoordelen uit de Nationale Studenten Enquête (NSE), arbeidsmarktcijfers van het Researchcentrum voor Onderzoek en Arbeidsmarkt (ROA) en studiesuccescijfers van de Vereniging van Universiteiten (VSNU).
Die cijfers selecteren en bewerken wij vervolgens zelf. Daarbij vinden we het belangrijk dat de cijfers vergelijkbaar zijn, en dat ze relevant zijn voor studiekiezers. Voor de studentenoordelen kijken wij naar de concrete vragen uit de NSE, bijvoorbeeld over de docenten of de praktijkgerichtheid. Algemene vragen zoals ‘zou je de opleiding aanraden aan anderen’ vallen af.
Welke opleidingen?
In deze gids zijn alle wo-bacheloropleidingen opgenomen die aan drie voorwaarden voldoen:
- Ze waren op 26 oktober 2020 opgenomen in het landelijke register croho (zie www.duo.nl)
- Ze hadden op die datum een geldige NVAO-accreditatie die doorliep tot tenminste medio 2021
- Ze worden daadwerkelijk per september 2021 aangeboden
Vrijwel al deze bachelors worden primair in voltijd aangeboden. Als er ook een deeltijdvariant is, wordt dit vermeld in een aparte noot. Bij acht opleidingen die louter in deeltijd bestaan (Open Universiteit, Nyenrode) staat dit expliciet vermeld.
Hoe komen de oordelen uit de Keuzegids tot stand?
Elke opleiding wordt in de Keuzegids op twee aspecten beoordeeld, de studentenoordelen en studiesuccescijfers. De studentenoordelen tellen voor 75% mee en de studiesuccescijfers voor 25%.
In de Keuzegids kijken we naar relatieve scores. We laten dus per aspect (studiesucces en studentenoordelen) zien of een opleiding op-, onder-, of bovengemiddeld scoort ten opzichte van het landelijk gemiddelde van de universitaire bachelors.
Dat kun je onder andere zien aan de symbolen in de tabel. Aan het symbool ‘o’ zie je: de opleiding scoort rond het gemiddelde. Een plusje betekent bovengemiddeld en een minnetje ondergemiddeld. De symbolen lopen van – – – tot ++.
Alle plusjes en minnetjes bij elkaar leiden tot een totaalscore tussen de 0 en de 100 punten. Als een opleiding op alle aspecten gemiddeld scoort, krijgt hij 60 punten. Met elk minnetje of plusje gaan er punten af of komen er punten bij.
De totaalscore wordt daarnaast uitgedrukt in één tot vijf sterren. Drie sterren is gemiddeld, bij vier-en-een-half of vijf sterren noemen we het een ‘topopleiding’. Dit is ook te herkennen aan de medaille:
Verschil met de NSE
Je kan resultaten van opleidingen in de NSE op verschillende manieren weergeven. Op de website Studiekeuze123 worden absolute scores getoond. Je ziet dan dat een bepaalde universitaire opleiding 3,4 bij het thema ‘docenten’ scoort.
Maar wat betekent dat cijfer? Daarvoor moet je weten dat universitaire opleidingen bij dit thema gemiddeld 3,85 scoren. Deze opleiding zit daar duidelijk onder. In de Keuzegids werken we daarom met relatieve scores, die laten zien of een opleiding hoger of lager dan gemiddeld scoort. In dit geval zal je voor docenten een ‘minnetje’ vinden; dat betekent ‘lager dan gemiddeld’.
Wil je meer weten over hoe de gids werkt? Ga dan naar de Leeswijzer.
Hoe de scores precies worden berekend, wordt hieronder in detail uitgelegd. Klik op het juiste kopje voor meer informatie.
Feiten
Naast de prestaties en de oordelen willen we ook graag wat vertellen over de feiten van een opleiding. Dit hebben we voor je uitgezocht, en hoe we dat doen wordt hieronder besproken.
Voertaal
Voor de voertaal doen wij eigen onderzoek op de websites van opleidingen. Vervolgens geven wij dit als volgt weer:
- en als de opleiding vanaf het begin Engelstalig is (deels Engelse literatuur telt niet als Engels)
- nl als de opleiding hoofdzakelijk Nederlandstalig is
- nl/en als er keus is tussen een Nederlands- en een Engelstalige stroom.
% Internationale Studenten
Deze cijfers komen van DUO ‘1 cijfer H.O.’, bewerking Nuffic. Bij opleidingen waar geen internationale studenten zijn, is een “-” weer gegeven.
Numerus fixus
Deze gegevens zijn gebaseerd op de websites van universiteiten, peildatum 1 november 2020. Naast de vermelding van numerus fixusstudies is ook aandacht besteed aan andere opleidingen die studenten mogen selecteren. Zoals de University Colleges. We hebben ook een poster beschikbaar met een compleet en handzaam overzicht van alle hbo- en universitaire studies met selectie..
Instroom
De gegevens komen uit het landelijke 1CHO-bestand (‘1 cijfer H.O.’). Wij halen deze cijfers uit de landelijke studiekeuzedatabase van Studiekeuze123.
Per artikel
Diploma na 4 jaar – Artikel
per vakgebied laten we zien hoeveel procent geslaagd is na 4 jaar en hoe zich dit verhoudt tot het landelijke gemiddelde. Voor deze berekening worden de studenten van alle opleidingen die in het artikel besproken worden meegenomen.
Arbeidsmarkt
Bij elk vakartikel in de Keuzegids vind je cijfers over de baankansen na je studie. Ze komen uit de grote enquête onder pas (sinds 1,5 jaar) afgestudeerden, de Nationale Alumni Enquête (NAE) van de VSNU. Wij wilden die gegevens zo verwerken dat je een eerlijke vergelijking tussen de studies krijgt. Dat gaat niet vanzelf, maar met steun van het onderzoeksinstituut ROA van de Universiteit Maastricht is dat toch gelukt. Hier een uitleg over de hoofdpunten.
De eerste vier gegevens (“Percentage werkenden” t/m “goed voorbereid op baan”) zijn gebaseerd op de Nationale Alumni Enquête (NAE) 2019 van de vereniging van universiteiten (VSNU). Dit is een enquête onder afgestudeerde masters. Deze gegevens zijn terugvertaald naar de verwante bachelorstudies.
De “Arbeidsmarktprognose” betreft de tweejaarlijkse prognoses van het ROA, geactualiseerd in december 2019. De laatste wijziging heeft plaatsgevonden in mei 2020. De impact van COVID-19 op de middellange termijn prognoses voor de arbeidsmarkt is hierin niet verwerkt.
Oordelen
Eerst beoordelen we de prestatiecijfers. ‘Survival eerste jaar’ laat zien of er relatief meer of minder studenten na het eerste jaar nog staan ingeschreven als student. Onder ‘Diploma na 4 jaar’ zie je of er relatief meer of minder studenten binnen vier jaar afstuderen- dit betekent dus de officiële drie jaar, plus een jaar uitloop. Hiervan laten we ook het absolute percentage van zien per vakgebied.
De data voor beide thema’s krijgen we aangeleverd van de universiteitenvereniging VSNU.
Survival 1e jaar
Deze gegevens, berekend met peildatum 1 september 2019, zijn direct afkomstig van universiteitenvereniging VSNU. Het betreft het percentage studenten dat in het tweede jaar verder studeert bij dezelfde opleiding. Alleen ‘directe’ instromers vanuit het VWO zijn in deze berekening meegeteld. Bij opleidingen waar deze instroom kleiner dan 20 was, zijn de cijfers drie jaar samengenomen.
In onze tabellen staan niet de studiesuccescijfers zelf, maar we geven met + en – tekens aan of het studiesucces bij de opleiding hoger of lager is dan het landelijke universitaire gemiddelde.
Elke opleiding krijgt plussen en minnen toegekend, volgens onderstaande normen:
| Symbool | Survival eerste jaar |
|---|---|
| – – – | < 52,1% |
| – – | 52,1 – 62,29% |
| – | 62,3 – 72,49% |
| o | 72,5 – 82,7 |
| + | 82,71 – 92,9% |
| ++ | > 92,9% |
Diploma na 4 jaar
Deze gegevens, berekend met peildatum 1 september 2019, direct afkomstig van universiteitenvereniging VSNU. Het betreft het percentage studenten dat in 2015 is gestart en zich na het eerste jaar heeft her ingeschreven aan deze studie en uiterlijk 1 september 2019 een bachelor diploma heeft gehaald in het wetenschappelijk onderwijs. Alleen ‘directe’ instromers vanuit het VWO zijn in deze berekening meegeteld. Bij opleidingen waar deze instroom kleiner dan 20 was, zijn de cijfers van drie jaar samengenomen.
In onze tabellen staan niet de studiesuccescijfers zelf, maar we geven met + en – tekens aan of het studiesucces bij de opleiding hoger of lager is dan het landelijke universitaire gemiddelde.
Elke opleiding krijgt plussen en minnen toegekend, volgens onderstaande normen:
| Symbool | Diploma na 4 jr |
|---|---|
| – – – | < 42,0% |
| – – | 42,0 – 54,79% |
| – | 54,8 – 67,9% |
| o | 67,91 – 80,79 |
| + | 80,8 – 93,8% |
| ++ | > 93,8% |
Studentenoordelen
De studentenoordelen zijn gebaseerd op resultaten uit de Nationale Studenten Enquête (NSE) die studenten jaarlijks invullen. De Keuzegids heeft zelf een set vragen geselecteerd uit de NSE die volgens ons het meest gaan over de kwaliteit van het onderwijs. Die hebben we in zeven thema’s onderverdeeld: Programma, toetsing, docenten, wetenschappelijke vorming, praktijkgerichtheid, haalbaarheid en faciliteiten.
De studentenoordelen zijn gebaseerd op resultaten van de Nationale Studenten Enquête (2018 en) 2019. Het betreft eigen selecties en bewerkingen van deze oordelen, afkomstig uit het “landelijk benchmarkbestand” over de NSE 2019. De oordelen zijn niet 1-op-1 af te leiden uit publicaties.
Onze bewerking van de studentenoordelen omvat de volgende stappen:
- Selectie van 39 representatieve vragen, met optimale aansluiting op vragen uit het verleden
- Betrouwbaarheidstoets: oordelen moeten een solide statistische basis hebben (gemiddelde betrouwbaarheidsmarge <0,25). Zo niet, dan worden de oordelen van 2 enquêtejaren gebundeld. Daarbij geldt dan een marge van 0,3 als het maximaal aanvaardbare.
- Per opleiding gemiddelde vraagscores berekenen, voor de overgebleven respondenten
- Landelijk universitair gemiddelde per vraag berekenen – gewogen op basis van populatieverhoudingen
- Ordening in 7 hoofdthema’s en berekening themascores per opleiding.
- Bepaling klassengrenzen per hoofdthema, voor +/- scores in de Keuzegids (op basis van gemiddelde en spreiding voor het gehele universitaire onderwijs)
- Toepassing klassenindeling
- Controle kansverdeling
De betrouwbaarheidstoets is strenger dan de officiële rapportages over de Nationale Studenten Enquête. Dit betekent dat op de websites van Studiekeuze123 en NSE Online opleidingen soms wel een oordeel krijgen, waar ze hem bij ons niet krijgen.
In stappen proberen wij uit een veelheid van enquêtevragen de essentie over onderwijskwaliteit te destilleren. Deze stappen zijn enerzijds gebaseerd op 30 jaar ervaring en debat; anderzijds worden ze ondersteund door uitvoerige multivariate analyse en analyses van schaalbetrouwbaarheid.
Hierna focussen wij op de thema-indeling en de klassengrenzen. Allereerst wordt hier de selectie en thema-indeling van vragen toegelicht:
| Hoofdthema | Vraagnr | Korte formulering |
|---|---|---|
| 1. PROGRAMMA | Inh-1 | Niveau van de stof |
| Inh-4 | Onderwijs stimulerend | |
| Inh-6 | Samenhang programma | |
| Inh-7 | Gehanteerde werkvormen | |
| Uitd_01 | Uitgedaagd het beste uit jezelf.. | |
| 2. TOETSING | Toe-1 | Duidelijke criteria |
| Toe-2 | Aansluiting op de stof | |
| Toe-4 | Toetsing kennis/inzicht | |
| Toe-5 | Toetsing vaardigheden | |
| 3. DOCENTEN | Doc-1 | Docenten deskundig |
| Doc-2 | Didact kwaliteit docenten | |
| Doc-5 | Begeleiding door docenten | |
| Doc-6 | Feedback van docenten | |
| 4. WETSCH. VORMING | Wetv-2 | Kritisch beoordelen van publicaties |
| Wetv-4 | Schrijven van wetensch. artikelen | |
| Wetv-5 | Methoden en technieken v. onderz. | |
| Wetv-7 | Zelf onderzoek doen | |
| 5a. PRAKTIJKGERICHTHEID | AlV-1 | Kritische houding gestimuleerd |
| AlV-3 | Leer probleemoplossen | |
| AlV-4 | Onderbouwen conclusies | |
| AlV-7 | Argumenteren | |
| 5b. PRAKTIJKGERICHTHEID | VbB-1 | Opdoen van beroepsvaardigheden |
| VbB-2 | Praktijkgerichtheid | |
| VbB-3 | Contact beroepspraktijk | |
| 6. HAALBAARHEID | Slast-1 | Spreiding studielast over ‘t jaar |
| Slast-2 | Haalbaarheid deadlines | |
| Slast-4 | Mogelijkh. onvertraagd studeren | |
| Roost-3 | Studierooster studeerbaar? | |
| Info-2 | Informatie studievoortgang | |
| Info-5 | Tijdige uitlagen toetsen | |
| 7. FACILITEITEN | Sfa-1 | Kwal. onderwijsruimten |
| Sfa-3 | Werkplekken zelfstudie | |
| Sfa-5 | Bibliotheek | |
| Sfa-6 | ICT-faciliteiten | |
| Sfa-7 | Digitale leeromgeving |
Alle opleidingsscores op onze thema’s worden vergeleken met het landelijke universitaire gemiddelde. Hieronder geven wij de klassengrenzen per thema. De scores zijn dus afgeleid van de absolute scores uit de Nationale Studenten Enquête, maar de Keuzegids vertaalt dit naar relatieve scores. Wij tonen het verschil tussen de opleiding en het landelijke gemiddelde.
| Oordeel | Gemidd | St. Dev. | – – – | – – | – | o | + | ++ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Programma | 3,86 | 0,19 | < 3,39 | 3,39 – 3,57 | 3,58 – 3,76 | 3,77 – 3,95 | 3,96 – 4,14 | > 4,14 |
| Toetsing | 3,80 | 0,19 | < 3,33 | 3,33 – 3,51 | 3,52 – 3,73 | 3,71 – 3,89 | 3,90 – 4,08 | > 4,08 |
| Docenten | 3,85 | 0,22 | < 3,30 | 3,30 – 3,51 | 3,52 – 3,73 | 3,74 – 3,95 | 3,96 – 4,17 | > 4,17 |
| Wetenschap. Vorm. | 3,78 | 0,31 | < 3,01 | 3,01 – 3,31 | 3,32 – 3,62 | 3,63 – 3,93 | 3,7894 – 4,24 | > 4,24 |
| Praktijkgerichtheid | 3,54 | 0,24 | < 2,94 | 2,94 – 3,17 | 3,18 – 3,41 | 3,42 – 3,65 | 3,66 – 3,89 | > 3,89 |
| Haalbaarheid | 3,70 | 0,19 | < 3,23 | 3,23 – 3,41 | 3,42 – 3,60 | 3,61 – 3,79 | 3,80 – 3,98 | > 3,98 |
| Faciliteiten | 3,75 | 0,24 | < 3,15 | 3,15 – 3,38 | 3,39 – 3,62 | 3,63 – 3,86 | 3,87 – 4,10 | > 4,10 |
Voor alle hoofdthema’s geldt een vergelijkbare kansverdeling van de verschillende scores. Elke opleiding heeft bijna 40% kans op een gemiddelde score (o), twee keer rond de 25% kans op een enkele min of plus, en twee keer samen ruim 10% kans op een dubbele min of plus. De kans op de extreemste score (3 min) ligt minder dan 1 procent.
Hieronder geven wij ter illustratie de frequentieverdeling van alle oordelen:
NB: wie deze grafiek bekijkt, zal zien dat er bij meer opleidingen plussen vallen dan minnen. Deze scheve verdeling is geen toeval. De verklaring is dat hoge scores vooral bij kleine opleidingen vallen, en dat grootschalige opleidingen vaker zwak scoren. Het aantal studenten dat kritisch oordeelt, is dus niet kleiner, maar ze zijn geconcentreerd bij grotere opleidingen.
Totaalscore/ oordeel
De tabellen staan vol plusjes, minnetjes en o’tjes, die aangeven of een opleiding beter, slechter of gelijk aan de gemiddelde universitaire opleiding scoort. Ook zie je het eindoordeel uitgedrukt in één tot vijf sterren. Bovendien zijn opleidingen met een eindoordeel van 75 punten of meer ‘topopleiding’. Dit kun je zien aan een medaille voor de tabel.
Kijk bij de tabellen niet puur naar welke opleiding bovenaan staat. Je kunt namelijk ook zien hoeveel kwaliteitsverschil er is tussen de opleidingen. Zo kan een opleiding als laatste eindigen en toch prima onderwijs bieden of kunnen juist alle opleidingen, inclusief de opleiding die bovenaan staat, van mindere kwaliteit zijn.
Totaalscore
Samengevoegd zijn er nu 9 thema’s: 2 vanuit de rendementcijfers van de VSNU en 7 vanuit de Nationale Studenten Enquête van Studiekeuze123 (programma t/m faciliteiten). De studiesuccescijfers voor 25% en de studentenoordelen tellen voor 75% mee.
Voor de ranglijsten van deze Keuzegids zijn originele gegevens omgerekend naar een 6-puntsschaal, die loopt van (- – -) via o tot (++). Dit houdt in dat elk thema een score krijgt met een waarde tussen de 0 (- – -) en de 10 (++). Waarbij de 6 (o) voor een neutrale score staat.
- De totaalscore is een optelsom van de de score * de weging per thema.
Het resultaat is een cijfer op een schaal van 0 tot 100. De gemiddelde opleiding scoort ongeveer 60 punten.
Totaaloordeel
Het totaaloordeel is een afgeleide van de totaalscore. Hoe hoger de score, hoe hoger het oordeel.
De classificatie van het oordeel is als volgt:
| Totaalscore | Classificatie | Oordeel |
|---|---|---|
| < 45 | zwak |  |
| 45 – 54 | matig |  |
| 55 – 64 | voldoende |  |
| 65 – 74 | goed |  |
| 75 – 84 | zeer goed |  |
| > 84 | uitstekend |  |
Ranking in artikel “De beste universiteiten”
Voorin deze Keuzegids staan ook ranglijsten met totaalscores voor complete instellingen. Maar hoe kan je instellingen met een heel verschillend studie-aanbod op een eerlijke manier met elkaar vergelijken? Dat wordt gedaan met een speciale berekening:
- Instellingsscore = 60 +/- afwijkingsscore
Er is gekozen voor de neutrale score van 60, omdat dit de totaalscore is wanneer je op elk thema een “o” scoort: de ultieme gemiddelde score.
De instellingscore en de totaalscore van de opleidingen hebben zo een vergelijkbare scoring.
De afwijkingsscore wordt als volgt berekend:
- Stap 1 opleidingen vergelijken met verwante opleidingen.
Er wordt eerst per opleiding van de betreffende instelling gekeken hoe deze scoort vergeleken met het landelijke gewogen gemiddelde.
Een gewogen gemiddelde houdt in dat er bij het berekenen van het gemiddelde rekening gehouden wordt met de grootte van, in dit geval, de opleiding.
Bijv. de opleiding geneeskunde van instelling X scoort 66 punten, 4 punten onder het Geneeskunde-gemiddelde.
- Stap 2 Elke opleiding weegt zo zwaar als hij groot is.
Het verschil hierin wordt vermenigvuldigd met het aantal studenten die deze opleiding volgt.
Bijv. de opleiding geneeskunde heeft 1000 studenten. 1000 *- 4 = – 4000. In stap 2 krijgt de master geneeskunde – 4000 punten.
- Stap 3 Alle opleidingen worden opgeteld.
De punten van alle opleidingen van de betreffende instelling worden bij elkaar opgeteld.
Bijv. instelling X heeft drie opleidingen:
De opleiding geneeskunde scoort 66 punten, 4 punten onder het gemiddelde. Er zijn 1000 studenten.
– De opleiding communicatie scoort 68 punten, 6 punten boven het gemiddelde. Er zijn 500 studenten.
– De opleiding psychologie scoort 64 punten, 4 punten boven het gemiddelde. Deze opleiding telt 2000 studenten.
– Genees: – 4 x 1000 = – 4000 punt
– Comm: + 6 x 500 = + 3000 punt
– Psych: + 4 x 2000 = + 8000 punt
Totaal: – 4000 + 3000 + 8000 = 7000 punten
- Stap 4 De afwijkingsscore wordt berekend.
Om op een gewogen afwijkingsscore te komen, wordt in de laatste stap het totaal gedeeld door het aantal studenten van alle opleidingen van de instelling.
Bijv. bovenstaande universiteit heeft 7000 punten in totaal en 3500 studenten verdeeld over de opleidingen.
7000 / 3500 = 2.
De afwijkingsscore = + 2.
De instellingsscore = 60 + de afwijkingsscore, dus voor instelling X is de instellingsscore 62.
Weer naar boven