Een Keuzegids zonder kwaliteitsvergelijking

Normaal gesproken geeft Keuzegids inzicht in de kwaliteit van opleidingen en kun je op basis daarvan scholen en opleidingen met elkaar vergelijken. Helaas is dat in de Keuzegids mbo niet mogelijk. We missen namelijk de studentenoordelen om de kwaliteitsvergelijking te kunnen maken. In dit artikel leggen we uit waarom dat zo is.

Studentenenquête
Waar Keuzegids voor de hbo- en universiteitengidsen gebruikmaakt van de studentenenquêtes van de NSE (Nationale Studenten Enquête), daar wordt voor het mbo door JOB (Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs) de zogenoemde JOB-monitor uitgezet. Die meet elke twee jaar wat studenten vinden van hun mbo-opleiding en -instelling. Honderdduizenden studenten geven hun mening over onder andere het lesmateriaal, het onderwijs en de omgeving van hun opleiding. Tot 2023 gebruikte Keuzegids deze informatie om samen met prestatiecijfers de mbo-opleidingen af te zetten tegen het landelijk gemiddelde.

In 2022 heeft JOB MBO besloten deze gegevens niet langer aan Keuzegids te verstrekken. Zonder deze studentenoordelen, één van de belangrijkste graadmeters van de kwaliteit van een opleiding, kunnen wij geen scores voor de opleidingen meer berekenen en geen kwaliteitsvergelijking maken.

De waarde van studentenenquêtes
Een opleiding biedt onderwijs aan studenten. De mening van studenten is dan ook een waardevol instrument. In de eerste plaats voor de studenten zelf. Informatie over kwaliteitsverschillen tussen opleidingen en scholen kan aankomende studenten helpen bij hun studiekeuze. Tegelijkertijd kunnen studenten ook problemen die ze tegenkomen zelf aankaarten. Daarnaast is het van belang voor de instellingen die aan de hand van de meningen hun onderwijs kunnen verbeteren.  Tot slot hebben ook de politiek en de journalistiek baat bij de mening van studenten, die bredere ontwikkelingen in het onderwijs als geen ander kunnen signaleren en benoemen.

De meningen van studenten zijn dus cruciaal voor aankomende studenten. Huidige studenten fungeren als een soort oudere broers en zussen (m/v/x) die zonder bijbedoelingen en met de vertrouwelijkheid van een leeftijdsgenoot studenten van eerlijk advies kunnen voorzien. In die zin zijn ze uniek. Een instelling presenteert zichzelf logischerwijs zo goed mogelijk, en de politiek staat doorgaans vrij ver van de onderwijspraktijk.

Verplichte enquêtes
Het feit dat mbo-instellingen zelf kunnen beslissen wel of niet mee te doen aan de JOB-monitor is opmerkelijk. Des te meer, omdat het voor hogescholen en universiteiten verplicht is om deel te nemen aan de jaarlijkse NSE. De NSE is daarmee een onmisbare graadmeter voor de staat van het onderwijs in Nederland. Dat geeft te denken waarom er voor het mbo, waar nota bene de meeste jongeren onderwijs volgen, niet dezelfde lijn wordt getrokken. Zo’n dubbele standaard vertraagt de emancipatie van het mbo in het onderwijslandschap.

De huidige Keuzegids mbo
De wens om weer te kunnen werken met studentenoordelen voor het mbo is groot. Vooralsnog is het lastig om hier verandering in te krijgen. Tot die tijd presenteren we in de Keuzegids mbo een compleet overzicht van alle opleidingen met daarbij cijfers over de doorstroom naar het tweede jaar, cijfers over het aantal studenten dat stopt zonder een diploma te halen, cijfers over het aantal studenten dat doorleert en arbeidsmarktgegevens.