Nog steeds geen centrale database numerus fixus-opleidingen mbo

2 maart 2020 – In januari 2019 concludeerde de Keuzegids dat mbo-studenten haast moeten maken met hun inschrijving, want steeds meer opleidingen hanteren een numerus fixus met het principe ‘wie het eerst komt, het eerst maalt.’ Het afgelopen jaar is er in de politiek veel gesproken over toelating en inschrijving op het mbo, maar er is nog steeds geen centrale plek waar aankomend mbo-studenten alle selectieve opleidingen voor het nieuwe schooljaar kunnen vinden.

Mbo-toelatingsbeleid in de politiek

In april 2019 voerde de Tweede Kamer een debat over inschrijving op het mbo, waarin verschillende politieke partijen aangaven dat het selecteren op basis van aanmelddatum niet wenselijk is. Dit leidt tot een overhaaste studiekeuze en helpt kansenongelijkheid tussen studenten in de hand. GroenLinks pleitte daarom voor één landelijke datum voor het openzetten van de aanmelding in het mbo. Nu is het vaak onduidelijk wanneer de inschrijving opent, waardoor sommige jongeren die zich willen inschrijven voor een numerus-fixus opleiding buiten de boot vallen. Inmiddels heeft Minister van Engelshoven met de MBO-Raad en belangenorganisatie JOB gesprekken gevoerd over de centrale aanmelddatum. De partijen zijn het nog niet eens over welke datum dan verstandig is en of de aandacht niet meer gericht moet zijn op heldere communicatie wanneer leerlingen zich kunnen inschrijven.

Lijst met numerus fixus-opleidingen schooljaar 2019/2020

Sinds 2017 is er toelatingsrecht voor leerlingen die zich voor 1 april inschrijven bij een mbo-opleiding, maar dit geldt niet voor opleidingen met een studentenstop. Dit najaar werd dit studiekeuzeproces geëvalueerd, waarbij ook voor het eerst een lijst met numerus fixus-opleidingen in het mbo werd gepubliceerd. Hieruit blijkt dat iets meer dan 7% van alle mbo-opleidingen een vorm van selectie toepast, waarbij 82% de aanmelddatum als beslissende factor noemt. Opleidingen kiezen voor een numerus fixus als ze te groot dreigen te worden om goed onderwijs te bieden, er te weinig stageplaatsen zijn of als de arbeidsmarkt voor de gediplomeerden beperkt is.

Wat volgens de minister ook uit deze lijst blijkt, is dat een behoorlijk deel van de NF-opleidingen minder inschrijvingen dan plekken heeft. Dat is volgens haar goed nieuws, want het betekent dat studenten die die opleiding willen doen ook daadwerkelijk kunnen beginnen. Aan de andere kant schrikt een numerus fixus studenten ook af, waardoor ze misschien toch kiezen voor opleidingen waarvan eerder duidelijk is dat ze worden aangenomen.

Ondanks dat er nu voor het eerst een duidelijk overzicht is van selectieve opleidingen, is er wel een belangrijke kanttekening: de lijst bevat opleidingen met een numerus fixus voor schooljaar 2019-2020. Hoewel er tot 2022 jaarlijks een dergelijke lijst verschijnt, heeft de huidige studiekiezer hier niets aan als de lijst steeds het voorgaande schooljaar betreft. Daarom heeft de Keuzegids ook dit jaar zelf de mbo-opleidingen met een instroombeperking op een rijtje gezet.

Welke instellingen selecteren in 2020-2021?

Van 63 mbo-instellingen waarvan we de website hebben bekeken, baseren 33 scholen voor een aantal opleidingen de selectie op basis van de aanmelddatum. Slechts 9 kiezen voor loting. Net als vorig jaar hanteren vooral opleidingen in de media en zorg een maximaal aantal studenten, en ook in het vakgebied veiligheid geldt vaak een studentenstop. Opleidingen in de bouw en techniek doen dit maar zelden. Mbo-opleidingen met aanvullende eisen, zoals een portfolio of conditietest, zijn hierbij buiten beschouwing gelaten. Deze methode wordt vooral gehanteerd bij kunst- en sportopleidingen.

Het overzicht van de scholen die een numerus fixus hebben en de wijze van selectie: