De belangstelling voor deeltijdopleidingen groeit, maar het aanbod blijft mager. Dat constateert de redactie van de Keuzegids Deeltijdstudies bij het verschijnen van haar editie 2010. Wie naast werk of gezin een degelijke opleiding zoekt, kan haast niet zonder deze gids. Want ook de kwaliteitsverschillen blijven aanzienlijk.
Nu “een leven lang leren” steeds belangrijker wordt genoemd, is het natuurlijk vreemd als er een tekort is aan goede opleidingen voor mensen die al een baan of gezin hebben. Toch is dat de laatste jaren de realiteit. Vorig jaar, in de eerste Keuzegids Deeltijdstudies, noemde de redactie het aanbod van deeltijdopleidingen ook een ‘gatenkaas’ (HBO) en een ‘slagveld’ (WO). Want in veel vakgebieden bleek het moeilijk of zelfs onmogelijk om een opleiding in deeltijd te volgen. De Onderwijsraad, een adviesorgaan van de regering, pikte de boodschap op en stelde voor extra geld te geven aan instellingen die hun deeltijdaanbod zouden uitbreiden. Maar tot uitvoering van dit plan is het nog niet gekomen. In sommige vakgebieden is het aanbod van deelstudies zelfs verder gedaald. Een voorbeeld is HBO fiscale economie, dat nu alleen nog in Eindhoven door een reguliere hogeschool wordt verzorgd.
“Maar er is helemaal geen vraag naar deeltijdstudies”, zeggen onderwijsbestuurders nogal eens. Ze wijzen dan op het dalende aantal eerstejaars bij deeltijdopleidingen. Maar achter die daling kan me zich niet meer verschuilen. Want uit de nieuwste cijfers blijkt dat het aantal studenten in deeltijdopleidingen sinds 2007 duidelijk gegroeid is. Dat geldt vooral voor pedagogiek en de lerarenopleidingen in het HBO. In andere sectoren, zoals economie en gezondheid, is de instroom gelijk gebleven. Hoog tijd dus voor universiteiten en hogescholen om de deeltijdstudent weer serieus te gaan nemen – en dus te zorgen dat er in elke regio een degelijk aanbod van parttime opleidingen in stand wordt gehouden.
Die degelijkheid loopt nog steeds flink uiteen, zo blijkt uit de gedetailleerde kwaliteitsoordelen die in de gids zijn opgenomen. De hoogste beoordeling, met 94 van de maximaal 100 punten, is weggelegd voor de opleiding Maatschappelijk werk (MWD) van de Christelijke hogeschool in Ede. De laagste score (42) wordt behaald door de opleidingen communicatie in Utrecht en accountancy bij afstandsopleider NTI. De andere ruim vierhonderd beoordeelde opleidingen bevinden zich tussen deze uitersten.
Voor aanstaande deeltijdstudenten loont het de moeite om naar deze kwaliteitsoordelen te kijken – en dan juist in het vakgebied van hun eigen voorkeur. Want als een hogeschool zijn deeltijdstudie verpleegkunde goed voor elkaar heeft, zegt dat niet veel over de leraren-opleiding of economie.
Toch worden in de inleiding van de gids de kwaliteitsverschillen dwars op de studies samengevat. Dan blijkt dat enkele zelfstandige pabo’s met hun deeltijdstudies zeer hoog scoren. Dat geldt ook voor de christelijke hogescholen in Gouda en Ede. Zij bieden prima, kleinschalig en intensief onderwijs waarover studenten ronduit positief zijn. Bij de grote hogescholen is er een flinke kopgroep, aangevoerd door drie noordelijke instellingen en die in Den Haag. Zij hebben hun deeltijdopleidingen degelijk georganiseerd. In het zuiden scoort Avans gemiddeld het beste.
Bij de universiteiten maakt de Open Universiteit haar reputatie waar als specialist in onderwijs voor volwassenen. Daarnaast laten ook Tilburg en Groningen nette scores zien. Maar dit betreft wel heel kleine opleidingen: de lof in Groningen betreft vooral theologie, godsdienst-wetenschap en geschiedenis. De universiteit met het breedste aanbod – de Universiteit van Amsterdam – krijgt de laagste lage beoordeling. Het ‘aanschuifonderwijs’, waar een deeltijdstudent zich overdag moet aansluiten bij colleges voor voltijdstudenten, wreekt zich hier.
De Keuzegids Deeltijdstudies 2010 is uitgebracht als boek, en op CD-rom. Beide versies kosten 25 euro. Ze zijn vanaf NU te bestellen in de boekhandel, of op de website www.keuzegids.org. Hier is vanaf begin april ook meer toelichting te vinden, plus een voorbeeldartikel uit de gids.
NB: Eerder is deze gids aangekondigd als "Hbo Deeltijd", maar ook het WO wordt erin behandeld. Het deeltijdaanbod op de universiteit blijft mager; des te belangrijker is het dat die weinige opleidingen in the picture staan – ook in de Keuzegids.