Methodiek Keuzegids masters 2023
In de Keuzegids masters 2023 vind je heel veel informatie over hbo- en wo-masters. Waar komt al die informatie vandaan? En hoe komen de oordelen tot stand? Op deze pagina leggen we het je uit. Eerst globaal, en voor de echte diehards ook tot in de kleinste details.
Waar komt de informatie uit de Keuzegids vandaan?
Wij werken met informatie uit betrouwbare bronnen, zoals de studentenoordelen uit de Nationale Studenten Enquête (NSE) en arbeidsmarktcijfers van het Researchcentrum voor Onderzoek en Arbeidsmarkt (ROA).
De data selecteren en bewerken wij vervolgens zelf. Daarbij vinden we het belangrijk dat de cijfers vergelijkbaar zijn, en dat ze relevant zijn voor studiekiezers. Voor de studentenoordelen kijken wij naar concrete vragen uit de NSE, bijvoorbeeld over de docenten of de voorbereiding op de loopbaan. Algemene vragen zoals ‘Zou je de opleiding aanraden aan anderen?’ vallen af.
Welke opleidingen?
In deze gids zijn alle masteropleidingen opgenomen die aan de volgende drie voorwaarden voldoen:
- Ze waren begin februari 2023 opgenomen in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO, zie www.duo.nl)
- Ze hebben een geldige NVAO-accreditatie, die doorloopt tot tenminste medio 2023
- Ze worden daadwerkelijk per september 2023 aangeboden
Hoe komen de oordelen uit de Keuzegids tot stand?
Je kunt de resultaten van de NSE op verschillende manieren weergeven. Op de website van Studiekeuze123 worden absolute scores getoond. Je ziet dan bijvoorbeeld dat een bepaalde master 3,4 op het thema ‘docenten’ scoort, maar wat betekent dat cijfer eigenlijk? Pas als je weet dat masters gemiddeld 3,63 op dit thema scoren, zie je dat deze opleiding daar duidelijk onder zit. In de Keuzegids werken we daarom met relatieve scores, die laten zien of een opleiding hoger, lager of gelijk aan het gemiddelde scoort. Hoe een opleiding op een thema scoort, zie je aan de symbolen in de tabel. Staat er een ‘•’, dan scoort de opleiding op dit thema rond het gemiddelde. Een ‘+’ betekent bovengemiddeld en een ‘-‘ ondergemiddeld. Een opleiding kan minimaal drie minnen en maximaal twee plussen behalen.
Elke opleiding wordt in de Keuzegids op verschillende aspecten beoordeeld. Uit alle NSE-vragen hebben we op basis van vijf thema’s de vragen met de beste onderlinge samenhang geselecteerd. Wij nemen per thema alleen de vragen mee die écht iets over het thema zeggen.
In tegenstelling tot de andere Keuzegidsen geven we in de Keuzegids masters geen totaalscore, oordeel en topopleiding-predicaat aan de verschillende opleidingen. Dit jaar gebruiken we voor de beoordeling van opleidingen namelijk alleen data uit de Nationale Studenten Enquête. De mening van studenten is zeer waardevol, maar niet genoeg om iets te zeggen over de kwaliteit van de opleiding.
Nieuwe gegevens uit de Nationale Studenten Enquête
De studentenoordelen zijn gebaseerd op de resultaten van de NSE 2022. De oordelen in de Keuzegids masters 2023 zijn te vergelijken met die in de Keuzegids 2022, maar kunnen niet een-op-een vergeleken worden met de oordelen in edities daarvóór. Dat heeft twee redenen. Ten eerste was de enquête van 2020 (wo en hbo) door de uitbraak van COVID-19 niet doorgegaan en op het hbo is ook in 2019 geen enquête afgenomen, als gevolg van technische problemen bij het invullen van de enquête. Daardoor waren we voor de Keuzegids 2021 en 2020 genoodzaakt om de NSE-resultaten van 2019 (wo) en 2018 (hbo) te gebruiken. Ten tweede heeft de enquête sinds de NSE 2021 een compleet andere vragenlijst, waardoor de Keuzegids masters sinds de 2022-editie andere thema’s voor de studentenoordelen heeft.
Wil je meer weten over hoe de gids werkt? Ga dan naar de Leeswijzer.
Hoe we aan onze data komen en op welke wijze we de oordelen precies berekenen, wordt hieronder in detail uitgelegd. Klik op een van de knoppen voor meer informatie.
Feiten
Naast studentenoordelen vind je in de tabellen ook informatie over de instroom, opleidingsvormen (voltijd, deeltijd, duaal), de voertaal en het percentage internationale studenten. In de online Mastervergelijker vind je daarnaast ook informatie over onder andere specialisaties, toelatingseisen, collegegeld, en duur van de opleiding.
Instroom en opleidingsvorm
De gegevens komen uit het landelijke 1CHO-bestand (‘1 cijfer H.O.’). Wij halen deze cijfers uit de landelijke studiekeuzedatabase van Studiekeuze123.
Percentage internationale studenten
Deze cijfers komen van DUO ‘1 cijfer H.O.’, bewerking Nuffic. Wanneer het om minder dan 5 internationale studenten gaat (0-4 studenten) is alléén bij opleidingen met N > 100 een percentage < 5% weergegeven, en alléén bij opleidingen met N > 400 een percentage < 1% weergegeven. Bij kleinere opleidingen is in zo’n geval een ‘nb’ (niet bekend) ingevuld. Deze notatie gebruiken we ook voor opleidingen waarvan geen gegevens bekend zijn.
Voertaal
Voor de voertaal doen wij eigen onderzoek op de websites van opleidingen. De gegevens uit landelijke bronnen (croho-register, studiekeuzedatabase) blijken namelijk niet altijd volledig en correct.
- en als de opleiding vanaf het begin volledig Engelstalig is.
- nl als de opleiding hoofdzakelijk Nederlandstalig is.
- nl/en als er keuze is tussen een Nederlands- en een Engelstalige variant.
Data
De data die wij zelf bewerken in de Keuzegids masters 2023 bestaan uit 1) de studentenoordelen, gebaseerd op de resultaten van de Nationale Studenten Enquête 2022, en 2) de arbeidsmarktgegevens, afkomstig uit de Nationale Alumni Enquête 2021.
Studentenoordelen
De studentenoordelen van de hbo- en wo-masters zijn gebaseerd op de resultaten van de NSE 2022. De weergave van studentenoordelen in de Keuzegids betreft eigen selecties en bewerkingen van deze data, afkomstig uit het “landelijk benchmarkbestand” van de NSE. Daarom zijn onze oordelen niet per definitie hetzelfde als de oordelen in andere publicaties van de NSE (bijvoorbeeld op de website Studiekeuze123). Wij geven hieronder de essentie van onze bewerkingen en normen weer.
Onze bewerking van de masteroordelen omvat de volgende stappen:
- Selectie van 20 representatieve vragen
- Berekening van gemiddelde vraagscores per opleiding
- Landelijke gemiddeldes van alle wo-masters en hbo-masters per vraag – met populatieweging. Elke opleiding telt net zo zwaar als hij groot is
- Schrappen van oordelen met een te kleine steekproef (n < 10) of een te grote onbetrouwbaarheid (betrouwbaarheidsmarge > 0,30)
- Ordening in 5 thema’s + berekening van themascores per opleiding/groep opleidingen
- Bepaling klassengrenzen per hoofdthema, voor +/- scores in de Keuzegids. Inclusief controle van de kansverdeling
- Publicatie van tabellen met +/- scores
Omdat we zo betrouwbaar mogelijk willen zijn, hanteren wij in stap 4 andere normen dan de officiële rapportages over de Nationale Studenten Enquête. De door ons gehanteerde normen kunnen tot gevolg hebben dat een opleiding bij ons geen oordeel krijgt, terwijl deze wel een oordeel heeft op de website Studiekeuze123.
In stap 1 en 5 proberen wij uit een veelheid aan enquêtevragen de essentie over onderwijskwaliteit te destilleren. In onderstaande tabel tonen wij per thema de geselecteerde vragen:
| Hoofdthema | Vraagnummer | Korte formulering |
|---|---|---|
| 1. INHOUD | Inh-1 | Aansluiting inhoud bij actuele ontwikkelingen |
| Inh-2 | Inhoudelijke kwaliteit studiemateriaal | |
| Inh-3 | Niveau opleiding | |
| Inh-4 | Gehanteerde werkvormen | |
| Inh-7 | Mate waarin inhoud uitdagend is | |
| 2. DOCENTEN | Doc-1 | Docenten betrokken |
| Doc-2 | Didactische kwaliteit docenten | |
| Doc-3 | Inhoudelijk deskundig | |
| Doc-4 | Kennis over beroepspraktijk | |
| Doc-5 | Kwaliteit begeleiding | |
| 3. TOETSING | Toe-1 | Aansluiting op inhoud opleiding |
| Toe-2 | Duidelijkheid criteria | |
| Toe-3 | Toetsing op kennis/inzicht | |
| Toe-4 | Toetsing vaardigheden | |
| 4. VOORBEREIDING LOOPBAAN | Vb-1 | Opdoen beroepsvaardigheden |
| Vb-2 | Contact beroepspraktijk | |
| 5. SFEER | Sfe-3 | Veilig jezelf zijn |
| Sfe-4 | Thuis voelen bij opleiding | |
| Sfe-8 | Docenten open voor feedback | |
| Sfe-9 | Opleiding open voor feedback |
De scores per thema zijn gebaseerd op het gemiddelde van de onderliggende vraagscores.
Alle studentenoordelen per master worden steeds vergeleken met het landelijk gemiddelde. Voor universitaire masters is dat het gemiddelde van alle oordelen over voltijd wo-masters. Voor hbo-masters is dat het gemiddelde van alle oordelen over hbo-masters. Hieronder geven wij de gemiddelde scores en standaarddeviaties (van opleidingsscores) per hoofdthema.
| Wo-masters | Hbo-masters | |||
|---|---|---|---|---|
| Thema | Gem (x) | Stdev (d) | Gem (x) | Stdev (d) |
| Inhoud | 3,97 | 0,18 | 3,89 | 0,25 |
| Docenten | 3,96 | 0,21 | 4,03 | 0,25 |
| Toetsing | 3,72 | 0,20 | 3,62 | 0,29 |
| Voorbereiding loopbaan | 3,45 | 0,42 | 3,73 | 0,32 |
| Sfeer | 3,98 | 0,21 | 3,98 | 0,27 |
Deze gemiddeldes vormen de basis voor de beoordeling in de Keuzegids; in de gids worden de verschillen zichtbaar gemaakt. Elke kwaliteitsklasse is 1 standaarddeviatie breed. De formules voor het bepalen van de klassengrenzen voor de scores in de Keuzegids masters 2023 zien er dan als volgt uit:
| Gebruikt symbool | – – – | – – | – | • | + | ++ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Formule ondergrens | nvt | x – 2,5d | x – 1,5d | x – 0,5d | x + 0,5d | x + 1,5d |
| Formule bovengrens | x – 2,5d | x – 1,5d | x – 0,5d | x + 0,5d | x + 1,5d | nvt |
Voor alle hoofdthema’s geldt een vergelijkbare kansverdeling van de verschillende scores. Gerekend in aantallen studenten is deze kansverdeling symmetrisch, maar als we naar opleidingen kijken is hij scheef. Dat komt doordat kleinere opleidingen vaker bovengemiddelde scores behalen.
Arbeidsmarkt
In elk artikel in de Keuzegids vind je cijfers over de baankansen na je studie. De gegevens over wo-masters komen uit de grote enquête onder pas (sinds 1,5 jaar) afgestudeerden, de Nationale Alumni Enquête (NAE) van de VSNU. De gegevens over hbo-masters zijn afkomstig uit de HBO-monitor. Keuzegids wil deze gegevens zo verwerken dat je een eerlijke vergelijking tussen de studies kunt maken. Dat gaat niet vanzelf, maar met steun van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht is dat toch gelukt. Het gaat om de volgende gegevens:
- Aan het werk
Percentage respondenten dat op het moment van enquêteren minstens 12 uur per week betaald werkzaam is.
- Baan op masterniveau
Aan afgestudeerden wordt gevraagd welk opleidingsniveau er vereist was voor hun huidige functie. Als dit ten minste op het eigen opleidingsniveau was, telt iemand mee voor het vermelde percentage “baan op masterniveau”. Dit is een percentage van het totaal aantal afgestudeerden dat heeft aangegeven voor minstens 12 uur per week werkzaam te zijn.
- Fulltime dienstverband
Aan werkenden wordt gevraagd hoeveel uur per week zij betaald aan het werk zijn. Keuzegids vermeldt per vakgebied het percentage werkenden dat op het moment van enquêteren een fulltime aanstelling heeft, dat wil zeggen, meer dan 33 arbeidsuren per week maakt.
- Bruto maandsalaris
Voor de berekening van het bruto-maandsalaris is gekeken naar het feitelijke inkomen dat iemand opgeeft. Er wordt geen berekening gemaakt naar het fulltime (40 uur) salaris. Hierdoor kan het gemiddelde salaris in een vakgebied waar het uurloon hoog ligt maar veel parttime gewerkt wordt toch laag uitvallen.
- Goed voorbereid op baan
Voor de statistieken over de tevredenheid van afgestudeerden met hun startpositie op de arbeidsmarkt, gebruiken we de vraag: “Vormde je opleiding een goede basis voor je start op de arbeidsmarkt?”. Keuzegids vermeldt per vakgebied het percentage afgestudeerden dat hier “goed” of “zeer goed” heeft geantwoord.
Mastervergelijker
In de Keuzegids Online kunt u t/m tien masters met elkaar vergelijken op studentenoordelen en verschillende feiten, zoals instroom, collegegeld, specialisaties en toelatingseisen. Hieronder geven we aan hoe we aan deze informatie zijn gekomen.
Feiten
De informatie over opleidingsvorm, aantal studiepunten, mastertitel, opleidingscode en website halen we uit de landelijke studiekeuzedatabase van Studiekeuze123. Deze informatie checken we en vullen we vervolgens aan met behulp van de websites van de opleidingen, waarbij we ook het startmoment en de voertaal invullen.
Collegegeld
standaard
Vermeld is het tarief bij 60 ects voor voltijdstudenten in hun ‘eerste studie’, in studiejaar 2023/2024. Bij de bekostigde hogescholen is dit vrijwel altijd het wettelijk collegegeld. Dat is voor studiejaar 2023/2024 vastgesteld op 2.314 euro. In enkele gevallen mogen bekostigde instellingen van dit tarief afwijken.
tweede studie
Het instellingscollegegeldtarief wordt gehanteerd voor studenten die al een mastergraad behaald hebben. Uitzonderingen vormen studenten die voor de eerste keer een master in de zorg of het onderwijs volgen (daarvoor geldt het wettelijk collegegeld).
Specialisaties
Voor het bepalen van de specialisaties doen wij onderzoek op de websites van opleidingen. We vermelden alle tracks van een master, mits daarover informatie te vinden is op de website van de opleiding. Ook als de opleiding een algemeen programma heeft, wordt dit in de mastervergelijker vermeld.
Toelating
Hier lees je wat de termen in het selectieblok van de mastervergelijker betekenen. Alle informatie over selectie is van toepassing op studenten met een bachelor behaald aan een Nederlandse universiteit of hogeschool.
Toelating direct
Hierbij word je zonder verdere eisen toegelaten met een bachelor die voldoende aansluit op de master. Voor een wo-master is in principe altijd een wo-bachelor nodig, tenzij anders vermeld.
- Aansluitende bachelor: je wordt direct toegelaten met een bachelor bij dezelfde universiteit, of bij een specifiek genoemde andere universiteit.
- Passende bachelor: je wordt direct toegelaten met een bachelor die inhoudelijk voldoende aansluit op de master (kan van dezelfde, of van een andere universiteit zijn). Bij hbo-masters omvat passende bachelor ook relevante werkervaring. Het aantal jaren werkervaring dat wordt gevraagd verschilt per opleiding.
- Passend werk: je wordt direct toegelaten als je werk/werkervaring hebt, die aansluit bij de inhoud van de opleiding.
- Passende master: je wordt direct toegelaten met een master die inhoudelijk voldoende aansluit op de (‘advanced’ of ‘professional’) master.
Toelating indirect
Er is sprake van indirecte toelating als je een selectieprocedure moet doorlopen (selectie/loting), als de vooropleiding wordt gecheckt door een commissie, of als een premaster voorwaarde is voor toelating.
- Via check: zie uitleg ‘toelating via check’
- Selectie: zie selectie-eisen
- NF selectie: er is plek voor een beperkt aantal studenten die worden geselecteerd o.b.v. geschiktheid. Zie selectie-eisen
- NF gewogen loting: er is plek voor een beperkt aantal studenten. Je wordt (vaak o.b.v. cijfergemiddelde) ingedeeld in een lotingsklasse. In de hoogste klasse maak je de meeste kans.
- NF loting: er is plek voor een beperkt aantal studenten. Iedereen maakt evenveel kans om te worden ingeloot.
- Premaster: premaster is voor hbo- én wo-studenten, tenzij anders vermeld. Een premaster geeft bij selectiestudies geen directe toegang, tenzij anders vermeld.
Toelating via check
Een commissie beoordeelt in hoeverre je vooropleiding/ervaring voldoende aansluit. Hierna word je alsnog zonder verdere eisen toegelaten. Meestal wordt er gekeken naar vooropleiding, maar soms ook naar kwaliteiten, vaardigheden of werkervaring.
Selectie-eisen
Geldt voor selectieve studies. Bijvoorbeeld: cijfer-eis, assessment of interview. Motivatie, cv, kwaliteiten e.d. worden als ‘standaard’ beschouwd en daarom niet specifiek genoemd. Bij selectie wordt ook altijd gecheckt of de vooropleiding voldoende aansluit. Als er behalve standaard-eisen geen andere selectiecriteria worden genoemd, wordt ‘alleen standaard eisen’ vermeld. Als de selectiecriteria helemaal niet worden toegelicht, wordt dit als ‘onbekend’ aangemerkt.
Taaleisen
Bij ‘Ja’ geldt een taaleis voor studenten met een bachelor aan een Nederlandse universiteit, in de vorm van een taaltoets zoals IELTS of TOEFL. Vrijstellingen vaak mogelijk (bijv. voor Engelstalige bachelors). Als er niets is ingevuld kan het zijn dat je als hbo’er nog wel moet kunnen aantonen dat je Engels op vwo-niveau beheerst.