Halvering collegegeld: Reken je rijk?

Naar school gaan is gratis zolang je op de middelbare school zit, daarna moet je collegegeld betalen. Over de hoogte van het collegegeld is altijd veel te doen geweest. Als reactie op het leenstelsel wordt het collegegeld voor eerstejaarsstudenten binnenkort gehalveerd. Dit klinkt veelbelovend, maar aankomende studenten moeten vooral niet te vroeg beginnen met dromen over de duizend euro die zo overhouden. Want wat winnen studenten nou echt met de collegegeldkorting?

Tegemoetkoming

Om te beginnen een klein lesje geschiedenis. Ook vijftig jaar geleden werd er veel over collegegeld gediscussieerd. In 1972 werd het collegegeld in één jaar vervijfvoudigd van tweehonderd naar duizend gulden. Veel studenten weigerden te betalen. Uiteindelijk ‘wonnen’ zij en werd het collegegeld teruggebracht naar vijfhonderd gulden. Tussen de jaren zeventig en nu is het wettelijk collegegeld nog flink gestegen tot 2.060 euro dit jaar.

Toch zal zo’n plotselinge stijging tegenwoordig niet zo snel meer gebeuren. Het collegegeld stijgt in lijn met de inflatiecorrectie elk jaar een klein beetje. Als je bij een particuliere instelling studeert, of een tweede studie begint, betaal je meer collegegeld: het zogenaamde ‘instellingscollegegeld’. Dit kan oplopen tot wel 20.000 euro per jaar.

Een veel belangrijkere verandering voor studenten afgelopen jaren is de invoering van het leenstelsel. Ook daar is veel discussie over geweest in de politiek. Tegenstanders waren bang dat alleen studenten met rijke ouders nog konden studeren. En iedereen is het erover eens dat studeren duurder is geworden.

Om studenten toch nog een beetje tegemoet te komen bedachten politici een aantal ideeën. Zo krijgen studenten na hun afstuderen een ‘onderwijsvoucher’, een tegoedbon ter waarde van tweeduizend euro die ze vijf tot tien jaar na hun afstuderen kunnen inwisselen. Ook de rente over de studieschuld is bijzonder laag. Studenten die de komende vijf jaar beginnen met aflossen, betalen zelfs helemaal geen rente.

Reken je rijk?

Dit klinkt allemaal leuk, maar wat betekent dit in de praktijk voor studenten? En komt dit geld wel terecht bij studenten die dat het hardst nodig hebben? Je kunt vraagtekens zetten bij het nut van de onderwijsvoucher voor de gemiddelde student. Stel, je wil een tweede studie gaan doen, dan ligt het collegegeld rond de 10.000 euro per jaar. Zelfs met een korting van 2.000 euro moet je nog een veel groter deel zelf bijleggen.

Ook bij de rente van nul procent en de verlaging van het collegegeld zit een addertje onder het gras. Het Hoger Onderwijs Persbureau en de website www.studie-kosten.nl rekenden uit dat dit de meeste lenende studenten meer gaat kosten aan rente, dan de halvering van het eerstejaarscollegegeld gaat opleveren

De rente is nu weliswaar nul procent, maar binnen afzienbare tijd zal die toch ‘op een stiekeme manier’ omhoog gaan. Het kabinet heeft namelijk besloten om de studieschulden voortaan niet meer aan de vijfjaarsrente, maar aan de tienjaarsrente op staatsleningen te koppelen. De rente op tienjarige staatsleningen is in de meeste gevallen hoger dan die op vijfjarige. Als je een schuld hebt van 16.500 of hoger, gaat dit je aan rente meer kosten dan de 1000 euro korting op collegegeld. Voor veel lenende studenten zal dit zo zijn, want de gemiddelde studieschuld ligt rond de 20.000 euro.

Voor een vervijfvoudiging van het collegegeld, zoals in de jaren zeventig, hoeven we voorlopig niet bang te zijn. Maar met het leenstelsel is studeren wel duurder geworden.

Je kunt je afvragen of de compensatie hiervoor wel alle studenten bereikt. Toch is de korting voor alle eerstejaarsstudenten fijn. Want 1000 euro blijft nog altijd drie maanden huur, tweehonderd maaltijden bij de Mensa of vierhonderd biertjes.