Onderzoeksmasters en masteropleidingen in de exacte vakken krijgen duidelijk meer waardering van studenten en deskundigen dan de masters bij rechten en letteren. Nog lager is de waardering voor de eerstegraads lerarenopleiding bij sommige universiteiten. Ook bij de hogescholen loopt de kwaliteit van masters per vakgebied en instelling flink uiteen. De allerhoogste score is voor de opleiding typografie van kunsthogeschool Artez; de collega’s van Fashion Strategy tekenen voor de laagste score in het hbo.

Dat blijkt uit de Keuzegids Masters 2011 die vandaag is verschenen. Hij is bedoeld voor studenten die binnenkort aan een masteropleiding willen beginnen – en daarbij verder willen kijken dan hun neus lang is. Maar hij wordt ook veel gelezen bij de opleidingen zelf en door bestuurders en beleidsmakers die benieuwd zijn naar de toestand van het hoger onderwijs.

De Keuzegids Masters is de enige onafhankelijke uitgave waarin alle geaccrediteerde masters van universiteiten en hogescholen per vakgebied systematisch met elkaar worden vergeleken. Bij steeds meer masters wordt ook een kwaliteitsoordeel gegeven, op basis van rapporten van deskundigen en enquêtes onder studenten. De Keuzegids Masters 2010 bevatte oordelen over ruim 400 opleidingen; dit jaar worden er al 600 oordelen gepubliceerd. Dit is vooral te danken aan de massale deelname van studenten aan de Nationale Studentenenquête, waarvan de Keuzegids de resultaten gebruikt.

Sterk verband 

Op deze oordelen baseert de gidsredactie ook een actuele ranglijst van universiteiten, die volledig berust op de kwaliteit van het masteronderwijs. Toch zijn er wel gelijkenissen met de ranglijst over de bachelors, in de Keuzegids Universiteiten.
Ook in deze lijst zijn de topposities niet bestemd voor de grote klassieke universiteiten. Opvallend op één staat de Open Universiteit. Deze kleine instelling voor afstandsonderwijs dankt die positie geheel aan gunstige oordelen van studenten; de deskundigen zijn kritischer. De Wageningse Universiteit, die internationaal bekend staat om zijn grote aanbod aan vooral ‘groene’ masters, staat op de tweede plek. Ook hier geven vooral de studentenoordelen de doorslag.
Volgens de gidsredactie is nummer drie op de lijst, Universiteit Maastricht, het meest opvallend. De UM onderscheidt zich positief van andere instellingen die ook masters in rechten, economie en psychologie aanbieden. En waar Maastricht voorheen vooral steunde op positieve studentenoordelen, dankt ze haar hoge score bij de masters juist aan de rapporten van deskundigen bij de accreditatie. Van de brede universiteiten in de grote steden krijgen de UvA en de VU ook bij de masters de minste waardering. De andere grote instellingen ontlopen elkaar zeer weinig. Nijmegen, Groningen en Utrecht doen het alleen iets beter dan Leiden en Rotterdam. Bij de technische universiteiten krijgt Delft wat minder waardering dan Eindhoven en Enschede. Dit hangt onder meer op faciliteiten en op het minder goede contact met docenten.

Hbo-masters

In de Keuzegids worden ook meer dan honderd hbo-masters behandeld. Slechts een beperkt deel hiervan kon worden beoordeeld. Veel hbo-masters hebben te kleine aantallen studenten voor een betrouwbaar enquêteresultaat. Bij andere, “postinitiële” masters, achten hogescholen zo’n beoordeling niet altijd relevant. En een enkele hogeschool nam sowieso niet deel aan de landelijke enquête.
De hbo-masters die wel beoordeeld zijn, maken in het algemeen een solide indruk. Dat mag ook wel, want voor deze masters moet vaak een flink collegegeld worden neergeteld. Toch zijn er wel degelijk verschillen in waardering. Een enkele educatieve of kunstmaster krijgt flinke kritiek. Voor andere kunstmasters is er hoge waardering. Dat geldt ook voor enkele paramedische en management- masters.

Bij slechts vijf hogescholen waren genoeg masters beoordeeld voor een betrouwbare score op instellingsniveau. Deze lijst wordt met glans aangevoerd door de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Deze instelling viel al op door haar brede aanbod aan professionele masters, maar bewijst nu dus ook dat ‘groot’ soms ook gewoon ‘goed’ kan zijn. Bij de hogescholen die door een beperkt masteraanbod niet in de lijst zijn opgenomen, is er geen die de HAN-score van 70 punten benadert.

Overstappen

Met de nieuwe Keuzegids Masters 2011 wil de redactie ertoe bij te dragen dat studenten hun keuze voor een master beter en kritischer gaan voorbereiden. Tot nu toe was de trend bij de meerderheid van de universitaire bachelors nog steeds dat ze binnen de eigen instelling bleven hangen. De regeling dat je al aan je master kon beginnen zonder de bachelorfase echt afgerond te hebben, droeg hier nog eens toe bij.
Aan deze zogenaamde ‘zachte knip’ komt nu door nieuwe maatregelen van de regering een einde.
Daarnaast worden de kosten van een masteropleiding voor studenten die vertraging hebben opgelopen – bijvoorbeeld door een verkeerde studiekeuze – de komende jaren flink hoger. Al met al wordt een goed afgewogen studiekeuze steeds belangrijker. De Keuzegids Masters kan daarbij helpen.

De Keuzegids 

De Keuzegids Masters is, net als vier andere Keuzegidsen  voor mbo, hbo en universiteit, een uitgave van het centrum Hoger Onderwijs Informatie (C.H.O.I) in Leiden, dat is voortgekomen uit het Hoger Onderwijs Persbureau. Uitgever en redactie zijn volledig onafhankelijk en spelen een actieve rol in het landelijk beschikbaar krijgen van vergelijkende gegevens over opleidingen. Een voorbeeld is het feit dat het nog steeds niet mogelijk is om cijfers over uitval en studiesucces bij de universitaire masteropleidingen te krijgen. De gidsredactie beijvert zich om deze leemte zo snel mogelijk opgevuld te krijgen.

De Keuzegids Masters 2011 is in boekvorm vanaf dinsdag 8 februari te bestellen in de boekhandel en
via de website www.keuzegids.org. De gids telt 224 pagina’s en kost 25 euro.
Daarnaast heeft een groeiend aantal instellingen een licentie op de onlineversie van deze gids. Op
deze manier hebben studenten via het intranet of de digitale bibliotheek toegang tot de gids.

Voor de redacties, niet voor publicatie: Let op de naamgeving. Deze is Keuzegids Masters 2011. Achterin de gids treft u een verantwoording van bronnen en methoden. Op onze website verschijnt op dinsdag 8 februari nadere methodologische toelichting. Als u nog vragen heeft, zijn wij bereikbaar via info@keuzegids.org of 071-5231341.
Als u een bericht op uw website plaats, gelieve een link op te nemen naar www.keuzegids.org.